2000 રૂપિયાની નોટમાં ખૂણામાં કાળી લાઈન કેમ હોય છે? શું તમે ક્યારેય નજીકથી જોયું છે…

ભારતીય ચલણી નોટો: ભારતીય ચલણની દરેક નોટ અલગ અલગ સુરક્ષા સુવિધાઓ ધરાવે છે, તે જ રીતે 2000 રૂપિયાની નોટમાં કાળી રેખાઓ જોવા મળશે. અમને જણાવીએ કે આ રેખાઓ શા માટે છે?

ભારતીય ચલણમાં અનેક પ્રકારની નોટો છે અને દરેક નોટમાં અનેક પ્રકારની સુરક્ષા સુવિધાઓ ઉમેરવામાં આવી છે. આ સિક્યોરિટી ફીચર્સ દ્વારા એ જાણી શકાય છે કે નોટ અસલી છે કે નકલી. નોટ બનાવવા માટે ખાસ પ્રકારની શાહી અને પ્રિન્ટિંગનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે, જેના કારણે આ નોટો સામાન્ય કાગળોથી અલગ હોય છે. કોઈની પાસેથી નોટ લેતી વખતે તમારે ઘણી બાબતોનું પણ ધ્યાન રાખવું જોઈએ, પરંતુ શું તમે ક્યારેય નોટ પર આ કાળી રેખાઓ જોઈ છે?

આ રેખાઓ પણ નોટ વિશે ઘણું બધું જણાવે છે અને તે સિક્યોરિટી ફીચર્સમાં પણ એક મહત્વપૂર્ણ નિશાની છે. જો તમે આ રેખાઓ વિશે નથી જાણતા તો તમને જણાવીએ કે આ રેખાઓમાં શું ખાસ છે અને શા માટે આ રેખાઓ નોટ પર બનાવવામાં આવી છે. જાણો આ રેખાઓ સાથે જોડાયેલી ખાસ વાત.

આ રેખાઓ વિશે શું ખાસ છે? આ લાઇનો 100 રૂપિયાથી 2000 રૂપિયાની નોટો પર બનાવવામાં આવી છે. આ રેખાઓ ખાસ બનાવવામાં આવી છે અને દરેક નોંધ પર અલગ અલગ અર્થ છે. ખરેખર, આ રેખાઓ અંધ લોકોને ધ્યાનમાં રાખીને બનાવવામાં આવી છે અને તે ખાસ પ્રકારની છાપકામ સાથે બનાવવામાં આવી છે.

આ પ્રિન્ટિંગને INTAGLIO અથવા એમ્બોસ્ડ પ્રિન્ટિંગ કહેવામાં આવે છે. જ્યારે તમે તમારા હાથમાં નોટ લઈને તેને સ્પર્શ કરશો ત્યારે તે થોડી ઉંચી થઈ જશે, જેથી અંધ વ્યક્તિ પણ નોટ વિશે જાણી શકે.

આ ખાસ પ્રકારની છાપકામની સાથે, ચિઠ્ઠીમાં ઘણી વસ્તુઓ બનાવવામાં આવે છે, જેમાં મહાત્મા ગાંધીનો ફોટો, અશોક સ્તંભ, કાળી રેખાઓ અને ઓળખ ચિહ્ન વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. નોંધ પર, આ ફક્ત ખાસ પ્રકારની છાપકામ દ્વારા બનાવવામાં આવે છે. આ કાળી રેખાઓ પણ આ પ્રિન્ટિંગમાંથી બનાવવામાં આવી છે અને તમે તેને હાથથી ગણીને જાણી શકો છો કે તે કેટલા રૂપિયાની નોટ છે. વળી, આ રેખા કુટિલ છે અને નોંધના અંતે બનાવવામાં આવી છે.

કઈ નોટમાં કેટલી લીટીઓ છે? 100 રૂપિયાની નોટમાં 4 લાઇન છે, જેમાં 2-2ના સેટમાં 4 લાઇન છે. 200 રૂપિયાની નોટમાં માત્ર 4 લાઇનો છે, જેમાં 2-2ના સેટ છે. પરંતુ, આ 2-2 લાઇનની વચ્ચે 2 બિંદુઓ પણ છે, જેના પરથી સમજી શકાય છે કે તે 200 રૂપિયાની નોટ છે. 500 રૂપિયાની નોટમાં 5 લાઇન છે, જે 2-1-2ના સેટમાં છે. 2000 રૂપિયાની નોટમાં 7 લીટીઓ છે, જે 1-2-1-2-1 ના સેટમાં છે.

નોટો કયા આધારે છાપવામાં આવે છે? તમને જણાવી દઈએ કે હાલમાં દેશમાં 2000, 500, 200, 100, 50, 20, 10, 5, 2 અને 1 રૂપિયાની નોટો ચલણમાં છે. 2016માં નોટબંધી બાદ એક હજારની નોટ ચલણમાંથી બહાર થઈ ગઈ હતી.

રિઝર્વ બેંક 1956 થી ચલણી નોટો છાપવા માટે ‘મિનિમમ રિઝર્વ સિસ્ટમ’ હેઠળ ચલણ છાપે છે. આ નિયમ અનુસાર, ચલણી નોટ છાપવા સામે હંમેશા 200 કરોડ રૂપિયાની લઘુત્તમ અનામત રાખવી જરૂરી છે. આ પછી જ રિઝર્વ બેંક ચલણી નોટો છાપી શકશે.