ઈન્ટરનેટનું ભવિષ્ય બતાવનાર ‘મેટાવર્સ’ આખરે છે શું?…

મેટાવર્સ એ એક ખ્યાલ છે, જેને ઘણા લોકો ‘ઇન્ટરનેટનું ભવિષ્ય’ પણ કહી રહ્યા છે. પરંતુ આ ખરેખર શું છે?

આખરે મેટાવર્સ શું છે? બહારના લોકો વિચારી શકે છે કે મેટાવર્સ એ વર્ચ્યુઅલ રિયાલિટીનું સુધારેલું સ્વરૂપ છે. જોકે ઘણા લોકો તેને ઇન્ટરનેટનું ભવિષ્ય માને છે. વાસ્તવમાં, ઘણાને લાગે છે કે મેટાવર્સ એ 80 ના દાયકાના ખરાબ ફોનની સરખામણીમાં વર્ચ્યુઅલ રિયાલિટી માં આધુનિક સ્માર્ટફોન જેવી જ તકનીક હોઈ શકે છે. મેટાવર્સમાં તમામ પ્રકારના ડિજિટલ વાતાવરણને જોડતા ‘વર્ચ્યુઅલ વર્લ્ડ’માં પ્રવેશવા માટે કમ્પ્યુટરને બદલે માત્ર હેડસેટનો ઉપયોગ કરી શકાય છે.

આજે વર્ચ્યુઅલ રિયાલિટી મોટાભાગે ગેમિંગમાં વપરાય છે. પરંતુ આ વર્ચ્યુઅલ વર્લ્ડનો ઉપયોગ વ્યવહારીક રીતે કોઈપણ કામ માટે થઈ શકે છે. ઉદાહરણ તરીકે, કામ, રમતગમત, કોન્સર્ટ, સિનેમા અથવા બહાર ફરવા માટે. મોટાભાગના લોકો વિચારે છે કે મેટાવર્સનો અર્થ એ થશે કે આપણી પાસે 3D અવતાર હશે જે પોતાને રજૂ કરે છે. પરંતુ મેટાવર્સ અત્યારે માત્ર એક વિચાર છે. તેથી તેના માટે કોઈ સંમત વ્યાખ્યા નથી.

આ એકાએક મોટી વાત કેમ બની ગઈ? દર થોડા વર્ષોમાં ડિજિટલ વર્લ્ડ અને ઓગમેન્ટેડ રિયાલિટી એટલે કે એઆર વિશેખુબ પ્રચાર થાય છે. પરંતુ થોડા સમય પછી તે સમાપ્ત થઈ જાય છે. જો કે, શ્રીમંત રોકાણકારો અને મોટી ટેક કંપનીઓમાં મેટાવર્સ અંગે ઘણો ઉત્સાહ છે. અને કોઈ એ વિચારીને પાછળ રહેવા માંગતું નથી કે તે ઇન્ટરનેટનું ભવિષ્ય બની શકે છે.

વર્ચ્યુઅલ રિયાલિટી ગેમિંગ અને કનેક્ટિવિટીમાં નોંધપાત્ર પ્રગતિ સાથે, હવે એવું અનુભવાય છે કે ટેક્નોલોજી પ્રથમ વખત જ્યાં તેનો હેતુ હતો ત્યાં આવી છે.

આમાં ફેસબુક શા માટે સામેલ છે? ફેસબુક એ મેટાવેર્સે ને તેની ટોચની પ્રાથમિકતાઓમાંની એક બનાવી છે. કેટલાક નિષ્ણાતોના મતે ફેસબુકે તેના ‘ઓક્યુલસ હેડસેટ્સ’ દ્વારા વર્ચ્યુઅલ રિયાલિટીના ક્ષેત્રમાં ભારે રોકાણ કર્યું છે. જેના કારણે તે તેની હરીફ કંપનીઓ કરતા સસ્તી થઈ ગઈ છે. જો કે, સસ્તા હોવાના તેના ગેરફાયદા પણ છે.

ફેસબુક સોશિયલ હેંગઆઉટ્સ અને કાર્યસ્થળો માટે ઘણી વર્ચ્યુઅલ રિયાલિટી એપ્સ પણ બનાવી રહ્યું છે. તેમાં એપ્સ પણ સામેલ છે જે વાસ્તવિક દુનિયા સાથે જોડાય છે. ફેસબુકના હરીફોને ખરીદવાનો ઇતિહાસ હોવા છતાં, કંપની દાવો કરે છે કે કોઈ એક કંપની રાતોરાત મેટાવર્સ બનાવી શકતી નથી. તો સાથે મળીને કામ કરવાની ખાતરી પણ આપી છે.

તેણે તાજેતરમાં બિનફાકારક જૂથોને જવાબદારી સાથે મેટાવર્સનું નિર્માણ કરવામાં મદદ કરવા $50 મિલિયનનું રોકાણ કર્યું છે. પરંતુ ફેસબુક માને છે કે મેટાવર્સના સાઉન્ડ આઈડિયાને આકાર લેતા 10 થી 15 વર્ષ લાગશે.

મેટાવર્સમાં બીજા કોને રસ છે? ફોર્ટનાઈટ ગેમ નિર્માતા એપિક ગેમ્સના વડા ટિમ સ્વીનીએ મેટાવર્સ માટેની તેમની અપેક્ષાઓ વિશે લાંબા સમયથી વાત કરી છે. આ કંપનીએ તેની ગેમ દ્વારા દાયકાઓ પહેલાની ઇન્ટરેક્ટિવ દુનિયા શેર કરી છે. તેઓ મેટાવર્સ નથી, પરંતુ તેમના મંતવ્યોમાં કેટલીક સમાનતાઓ છે. ફોર્ટનાઇટે વર્ષોથી તેના ઉત્પાદનોનો વિસ્તાર કર્યો છે. તેણે તેના ડિજિટલ વિશ્વમાં કોન્સર્ટ, બ્રાન્ડ ઇવેન્ટ્સ વગેરેનું આયોજન કર્યું છે.

આનાથી ઘણા લોકો પ્રભાવિત થયા અને ટિમ સ્વીનીનું મેટાવર્સનું વિઝન પ્રસિદ્ધિમાં આવ્યું. અન્ય ગેમ કંપનીઓ પણ મેટાવર્સના વિચારની નજીક આવી રહી છે. ઉદાહરણ તરીકે, રોબ્લોક્સ. તે વિશાળ ઇકોસિસ્ટમમાંથી હજારો વ્યક્તિગત રમતો માટેનું પ્લેટફોર્મ છે. દરમિયાન, યુનિટી, એક 3D વિકાસ પ્લેટફોર્મ, તેના ડિજિટલ ટ્વિન્સમાં રોકાણ કરી રહ્યું છે.

તે જ સમયે, ગ્રાફિક્સ નિર્માતા ‘નવીદિયા’ તેના ‘ઓમ્નીવેર્સે’ને વિકસાવી રહી છે. કંપનીના જણાવ્યા અનુસાર, તે 3D ‘વર્ચ્યુઅલ વર્લ્ડ’ને જોડતું પ્લેટફોર્મ છે.

તો શું મેટાવર્સ માત્ર રમતો સાથે સંબંધિત છે? ના, એવું નથી. મેટાવર્સ વિશે ઘણા વિચારો હોઈ શકે છે, પરંતુ મોટાભાગના માને છે કે તેનો વિચાર મૂળભૂત રીતે સમાજ અને મનુષ્યોને જોડવાનો છે.ઉદાહરણ તરીકે, ફેસબુક તેની ‘વર્કપ્લેસ’ નામની વર્ચ્યુઅલ રિયાલિટી મીટિંગ એપ્લિકેશન અને ‘હોરાઇઝન્સ’ નામની તેની સામાજિક જગ્યા સાથે પ્રયોગ કરી રહ્યું છે.

તે બંને તેના વર્ચ્યુઅલ અવતારનો ઉપયોગ કરે છે. વર્ચ્યુઅલ રિયાલિટીની બીજી એપ ‘vrchat’ સંપૂર્ણપણે ઓનલાઈન હેંગઆઉટ અને ચેટિંગ માટે તૈયાર કરવામાં આવી છે. આપણી આસપાસની દુનિયા સાથે જોડાવા અને લોકોને મળવા સિવાય તેનો બીજો કોઈ ધ્યેય કે હેતુ નથી. ત્યાં બીજી ઘણી એપ્સ આવવાની છે.

ટિમ સ્વીનીએ તાજેતરમાં વોશિંગ્ટન પોસ્ટને જણાવ્યું હતું કે , તે એક એવી દુનિયાની કલ્પના કરી રહ્યો છે જ્યાં કાર નિર્માતા તેમના નવા મોડલને પ્રમોટ કરી શકે અને કારને આ વર્ચ્યુઅલ દુનિયામાં મૂકતાની સાથે જ તમે તેને ફરતે ખસેડી શકો છો. દોડીને તેનું પરીક્ષણ કરવામાં સક્ષમ બનો.
તે જ સમયે, જ્યારે તમે ઓનલાઈન ખરીદી કરો છો, ત્યારે સૌથી પહેલા તમે કપડાંનું ડિજિટલ સ્વરૂપ અજમાવો છો અને જ્યારે તે તમને અનુકૂળ આવે ત્યારે જ તમે તેને ખરીદવાનું વિચારો છો.

શું મેટાવર્સની ટેકનોલોજી આવી ગઈ છે? છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષોમાં, વર્ચ્યુઅલ રિયાલિટીએ ઘણું આગળ વધ્યું છે. હવે આ ટેક્નોલોજીમાં શ્રેષ્ઠ ગુણવત્તાવાળા હેડસેટ્સ આવી ગયા છે. આની મદદથી આપણી આંખો વર્ચ્યુઅલ દુનિયાની વસ્તુઓને 3Dમાં જોઈ શકે છે. હવે તે એકદમ લોકપ્રિય બની ગયું છે. ‘Oculus Quest 2 VR’ ગેમિંગ હેડસેટ, જે 2020 ના નાતાલના સમયે બજારમાં ઉતર્યું હતું, તે ખૂબ જ લોકપ્રિય હતું.

નોન-ફંગિબલ ટોકન્સએ ડિજિટલ ઉત્પાદનોના માલિકોને વિશ્વસનીય રીતે ટ્રૅક કરવાની રીત પ્રદાન કરી છે. તેની ઝડપી લોકપ્રિયતા સાથે, વર્ચ્યુઅલ અર્થતંત્ર કેવી રીતે કાર્ય કરે છે તે હવે જાણી શકાય છે. વધતી જતી ડિજિટલ દુનિયાને વધુ સારી, વધુ વારંવાર મોબાઇલ કનેક્ટિવિટીની જરૂર પડશે. આશા છે કે 5G આવ્યા બાદ આ ઈચ્છા પણ પૂરી થઈ જશે. જોકે મેટાવર્સનો વિકાસ હજુ પણ તેના પ્રારંભિક તબક્કામાં છે. પરંતુ જો મેટાવર્સનો વિકાસ શક્ય છે, તો પછીના દાયકા અથવા તેના પછી પણ, ટેક કંપનીઓ વચ્ચે જોરદાર સ્પર્ધા થઈ શકે છે.