RBI આપણી પાસેથી લીધેલી જૂની ફાટેલી નોટોનું શું કરે છે? જાણો સંપૂર્ણ માહિતી…

શું તમારી પાસે પણ જૂની અને ફાટેલી નોટો પડી છે, જે કોઈ લઈ રહ્યું નથી? આ સાથે આ ચલણી નોટોના કારણે નુકશાન થવાની સંભાવના છે, તો આ સમાચાર તમારા કામના છે.

જો તમારી પાસે પણ જૂની કે ખરાબ રીતે કાપેલી અને ફાટેલી નોટો હોય તો, શું કોઈ દુકાનદાર તે નોટો લેવાનો ઇનકાર કરી રહ્યો છે? તો હવે તમારે ચિંતા કરવાની જરૂર નથી. હવે તમે આ નોટોને સરળતાથી કન્વર્ટ કરી શકો છો. કારણ કે આરબીઆઈ એટલે કે ભારતીય રિઝર્વ બેંકે આ અંગે નવી માર્ગદર્શિકા જાહેર કરી છે. આવો જાણીએ તેના વિશે…

રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાના નિયમો અનુસાર, દરેક બેંકે જૂની, ફાટેલી કે ફાટેલી નોટો સ્વીકારવી પડશે, જો કે તે નકલી ન હોય. તેથી, તમે નજીકની બેંક શાખાની મુલાકાત લઈને સરળતાથી નોટ બદલી શકો છો. આ માટે કોઈ ફી લેવામાં આવતી નથી. ઉપરાંત, આ માટે તે બેંકના ગ્રાહક હોવું જરૂરી નથી.

ચોળાયેલ અને ખરાબ રીતે ફસાઈ ગયેલી નોટો અંગે આરબીઆઈની નવી માર્ગદર્શિકા, આરબીઆઈ દ્વારા જારી કરાયેલા નિવેદન મુજબ, આવી નોટો જે ખૂબ જ બગડી ગઈ હોય અથવા ખરાબ રીતે બળી ગઈ હોય, ફાટી ગઈ હોય અથવા ખરાબ રીતે એકસાથે ફસાઈ ગઈ હોય અને તેના કારણે તેનો ઉપયોગ હવે સામાન્ય રીતે પરિવહન માટે થાય છે.

બેંક શાખાઓએ આવી નોટો એક્સચેન્જ માટે સ્વીકારવી જોઈએ નહીં, જો તે ન હોય તો. ફિટ વિનિમય માટે આવી નોટો લેવાને બદલે, ધારકને આ નોટો સંબંધિત ઈસ્યુ ઓફિસમાં રજૂ કરવાની સલાહ આપવામાં આવી શકે છે, જ્યાં તેમને એક ખાસ પ્રક્રિયા હેઠળ નિર્ણય લેવામાં આવશે.

ગંદી/ફાટેલી/અધૂરી નોટો બદલવાનો નિયમ શું છે? આરબીઆઈનું કહેવું છે કે નાની સંખ્યામાં રજૂ કરાયેલી નોટો, જ્યાં વ્યક્તિ દ્વારા રજૂ કરાયેલી નોટોની સંખ્યા 20 જેટલી હોય છે અને જેની મહત્તમ કિંમત 5000 રૂપિયા પ્રતિ દિવસ હોય છે, તો બેંકે તેને કાઉન્ટર પર વિના મૂલ્યે એક્સચેન્જ કરવી જોઈએ.

મોટી સંખ્યામાં રજૂ કરાયેલી નોટો, જ્યાં વ્યક્તિ દ્વારા રજૂ કરાયેલી નોટોની સંખ્યા 20 છે અને તેમની સંખ્યા દરરોજ 5000 રૂપિયા કરતાં વધી જાય છે, ત્યારે બેંક રસીદ આપીને મૂલ્ય જમા કરાવવા માટે નોટો સ્વીકારી શકે છે.

બેંકો આ વિષય પર બેંકોમાં ગ્રાહક સેવા પરના માસ્ટર પરિપત્ર મુજબ મંજૂર કરાયેલા સેવા શુલ્ક વસૂલ કરી શકે છે. જો રજૂ કરવામાં આવેલી નોટો રૂ. 50000થી વધુની હોય તો બેંકો સામાન્ય સાવચેતી રાખે તેવી અપેક્ષા છે.

આરબીઆઈનું કહેવું છે કે જો તમારી નોટ નકલી નથી તો તેને ચોક્કસ બદલી શકાય છે. જૂની, ફાટેલી અને નોટો સરળતાથી બદલી શકાય છે. આ માટે તમારી પાસેથી કોઈ ફી લેવામાં આવતી નથી. પરંતુ બળી ગયેલી અથવા ખૂબ જ ખરાબ રીતે ફાટેલી નોટ બદલવામાં આવશે નહીં. જો બેંક ઓફિસરને લાગે છે કે તમે જાણી જોઈને નોટ ફાડી છે અથવા કાપી છે, તો તેઓ તમારી નોટ બદલવાની ના પાડી શકે છે.

ફાટેલી નોટોના કેટલા પૈસા પાછા મળશે? તે નોટ કેટલી છે અને કેટલી ફાટી છે તેના પર આધાર રાખે છે. ધારો કે 2000 રૂપિયાની નોટમાં 88 ચોરસ સેન્ટિમીટર હોય તો તમને પૂરા પૈસા મળી જશે. પરંતુ 44 ચોરસ સે.મી. પર, માત્ર અડધી કિંમત જ ઉપલબ્ધ થશે. એ જ રીતે 200 રૂપિયાની ફાટેલી નોટમાં 78 ચોરસ CM શેર આપવા પર પૂરા પૈસા મળશે, પરંતુ 39 ચોરસ CMને અડધા પૈસા મળશે.