દસમું પાસ પિતાએ વિકલાંગ દીકરીને ખવડાવવા માટે ‘મા રોબોટ’ બનાવ્યો

‘જરૂરિયાત એ શોધની માતા છે .’ ગોવાના 44 વર્ષીય બિપિન કદમે બનાવેલો રોબોટ તેનું સાચું ઉદાહરણ છે. તેણે ત્રણ વર્ષ પહેલા પોતાના જ્ઞાનનો ઉપયોગ કરીને આવો રોબોટ બનાવ્યો, જે તેના પરિવાર માટે વરદાન બની ગયો છે. બિપિન ગોવામાં એક મશીન મેન્યુફેક્ચરિંગ કંપનીમાં કામ કરે છે અને તેને મશીનોનો પણ ખૂબ શોખ છે . તેણે બનાવેલો ‘મધર રોબોટ’ એ વાતનો પુરાવો છે કે કંઈક કરવાની ઈચ્છા ડિગ્રી કે તે કરવા માટેના માધ્યમ કરતાં વધુ મહત્ત્વની છે.

આ એક એવું મશીન છે જે તમને તમારા ઇશારે ચમચીથી ખવડાવી શકે છે. એટલે કે જે લોકો વિકલાંગ છે, તેઓ આ મશીનના ઉપયોગથી આત્મનિર્ભર બની શકે છે. બિપિને માત્ર 12 હજારનો ખર્ચ કરીને આ મશીન પોતાના ઘરે બનાવ્યું છે.

ધ બેટર ઈન્ડિયા સાથે વાત કરતા , તેણીએ કહ્યું, “જ્યારે આખું વિશ્વ આત્મનિર્ભર બનવાની વાત કરતું હતું, ત્યારે મને આશ્ચર્ય થતું હતું કે મારી પુત્રી, જે એક દિવ્યાંગ છે, તેણે ખોરાક માટે કોઈના પર નિર્ભર કેમ રહેવું જોઈએ. તેમની લાચારીએ મને આ રોબોટ બનાવવાની પ્રેરણા આપી.

અત્યાધુનિક ટેક્નોલોજીથી બનેલા આ રોબોટને જોઈને કોઈ એમ ન કહી શકે કે બિપિન માત્ર 10મું પાસ છે.

પૈસાના અભાવે અભ્યાસ ચૂકી ગયો પણ ભણ્યો નહીં
બિપિન મૂળ મહારાષ્ટ્રના સિંધુદુર્ગ જિલ્લાનો છે. તેના પિતા ગામમાં ખેતીકામ કરે છે. 10મું પાસ કર્યા પછી પૈસાના અભાવે તે આગળ ભણી શક્યો નહીં. આ પછી તે ગોવામાં એક મેન્યુફેક્ચરિંગ કંપનીમાં કામ કરવા આવ્યો. તે કહે છે, “મેં ભણવાનું છોડી દીધું કે તરત જ હું મશીનો સાથે જોડાઈ ગયો. એવું કહી શકાય કે હું મશીનોના જંગલમાં રહું છું.

તેણે મદદગાર તરીકે શરૂઆત કરી; પરંતુ પોતાના કૌશલ્યના આધારે તેણે જલ્દી જ સફળતા મેળવી લીધી. આજે તે CNC પ્રોગ્રામર અને 3D ડિઝાઇનર તરીકે કામ કરે છે. તેની પાસે કોમ્પ્યુટરનું પણ સારું જ્ઞાન છે, તેથી બિપિન જુગાડ કરતાં આવિષ્કારમાં વધુ માને છે.

તેનું કહેવું છે કે તેણે હાર્ડવેર અને સોફ્ટવેરનું જ્ઞાન પોતાની ઈચ્છા અને મહેનતથી જ મેળવ્યું છે. તેમની કંપનીના એન્જિનિયરો પણ તેમની પાસે 3D ડિઝાઇનિંગ અને મશીનો વિશે કંઈક શીખવા આવે છે.

આ સિવાય બિપિનને પેઇન્ટિંગનો પણ ઘણો શોખ છે. તે કહે છે, “હું ગણપતિ દરમિયાન ખૂબ જ સુંદર પંડાલ ડિઝાઇન કરું છું. હું હંમેશા કંઈક અલગ કરવાનો પ્રયાસ કરું છું. મનમાં અનેક વિચારો ચાલતા રહે છે. કેટલીક વસ્તુઓ હું કરી શકું છું, અને કેટલીક હું પૈસાના અભાવે કરી શકતો નથી.

‘મધર રોબોટ’ બનાવવાનો વિચાર કેવી રીતે આવ્યો?
બિપીનના દિમાગમાં હંમેશા મશીન અને ડિઝાઈનીંગ ચાલતું રહે છે. તે એકલો જ કોઈપણ મશીન બનાવવામાં સક્ષમ છે. તેનું સ્વપ્ન વિશ્વનો સૌથી મોટો રોબોટ બનાવવાનું છે. તેની ડિઝાઇનિંગની સાથે સાથે તે હાર્ડવેર વિશે પણ રિસર્ચ કરે છે.

આ દરમિયાન તેમનું ધ્યાન તેમના ઘરની એક સમસ્યા પર પડ્યું. વાસ્તવમાં તેમની મોટી દીકરી પ્રાજક્તા 17 વર્ષની છે, પરંતુ વિકલાંગ હોવાને કારણે તેનું મન બે વર્ષના બાળક જેવું છે. પ્રાજક્તાને પોતાના રોજિંદા કામકાજ માટે ખાવા-પીવા માટે બીજા પર નિર્ભર રહેવું પડે છે. જ્યારે બિપિને જોયું કે કેટલીકવાર તેની પત્ની પ્રેરણા તેના કામને કારણે પ્રાજક્તાને સમયસર ખવડાવી શકતી નથી, ત્યારે તેણે વિચાર્યું કે શા માટે તેના જ્ઞાનનો ઉપયોગ તેની પુત્રીને આત્મનિર્ભર બનાવવા માટે ન કરીએ.

2019 માં તેની નોકરી પછી, તે ઘરે આવ્યો અને તેને બનાવવાનું શરૂ કર્યું. તે કહે છે, “મેં ઈન્ટરનેટ દ્વારા માહિતી એકત્રિત કરવાનું શરૂ કર્યું. જો કે મને મશીન અને ડિઝાઈનનું જ્ઞાન છે, પણ જે કંઈ હું જાણતો નથી, તેના માટે હું ઈન્ટરનેટની મદદ લઉં છું. મારી 12 કલાકની ડ્યુટી પછી હું ઘરે આવતો ત્યારે રોબોટ બનાવતો.

આ રીતે માત્ર ચાર મહિનામાં તેણે એક રોબોટ બનાવીને તેનું નામ ‘મધર રોબોટ’ રાખ્યું. પછી તેણે તેનો ઉપયોગ કરવાનું શરૂ કર્યું.

‘મમ્મી રોબોટ’ કેવી રીતે કામ કરે છે?
આ રોબોટ રેકોર્ડેડ અવાજ દ્વારા કામ કરે છે. આમાં તેણે ત્રણ-ચાર બાઉલ અને એક ચમચી મૂકી છે. તેણે આ રોબોટની યાદમાં અલગ-અલગ ફૂડના નામ ફિટ કર્યા છે. આ રીતે, જ્યારે રોબોટને ચોખા ખવડાવવાનો આદેશ આપવામાં આવે છે, ત્યારે તે ચોખા લઈને તેને ખવડાવશે. તેવી જ રીતે બાકીની વસ્તુઓ પણ રેકોર્ડ કરવામાં આવી છે.

તેમના દ્વારા બનાવેલ અન્ય પ્રકારનું મોડેલ પગના બટનો દ્વારા સંચાલિત થાય છે. તેમાં બેસવા માટે સીટ પણ આપવામાં આવી છે. એટલે કે, આ રોબોટ તમને અનુભવ કરાવશે કે માતાના ખોળામાં બેસીને માનવી ખાઈ રહ્યો છે.

આ રોબોટ દિવ્યાંગજનો માટે વરદાન બની શકે છે
બિપિન તેના ઘરમાં તેનો ઉપયોગ કરતો હતો. જો કે, તે આ માતા રોબોટને પણ વિશ્વ સમક્ષ રજૂ કરવા માંગતો હતો; પણ તે સમજી શકતો ન હતો કે કેવી રીતે અને શું કરવું? ત્યારબાદ તેના એક મિત્રએ તેના રોબોટ વિશે ગોવા સરકારના ઉચ્ચ શિક્ષણ વિભાગને જાણ કરી. બિપિન કહે છે, “મને ઉચ્ચ શિક્ષણ વિભાગ દ્વારા આયોજિત એક પ્રદર્શનમાં ભાગ લેવા માટે બોલાવવામાં આવ્યો હતો. ત્યાં બધાને મારું કામ ખૂબ ગમ્યું.

આ પછી સ્થાનિક મીડિયાએ તેના રોબોટ વિશે લખ્યું. બિપિન દિવ્યાંગો અને વૃદ્ધો માટે આવા વધુ રોબોટ બનાવવા માંગે છે, પરંતુ તે કહે છે કે તે આ કામ એકલા કરી શકે તેમ નથી. જો કોઈ સંસ્થા કે સરકાર તેમને મદદ કરશે અને સહકાર આપશે તો તેઓ ચોક્કસપણે આવા વધુ રોબોટ્સ બનાવશે.

હાલમાં જ તેઓએ બે માતા રોબોટ બનાવ્યા છે. એક તેમના અંગત ઉપયોગ માટે, જે તેમના અને તેમની પુત્રીના અવાજ દ્વારા સંચાલિત થાય છે અને બીજું બટન સંચાલિત છે. અત્યાર સુધીમાં તેણે આ રોબોટને પાંચ અલગ-અલગ એક્ઝિબિશનમાં રજૂ કર્યા છે.

જેમ તેણે પોતાના ઘરની સમસ્યા હલ કરવા માટે માતા રોબોટ બનાવ્યો; આશા છે કે બિપિન આવનારા દિવસોમાં પણ સામાન્ય માણસની સમસ્યાઓ માટે આવા જ મશીનો બનાવતા રહેશે.