વિશ્વના નાથ એવા શ્રીકૃષ્ણનું હૃદય આજે પણ પૃથ્વી પર ધબકે છે, આ સ્વરૂપમાં તેની પૂજા કરવામાં આવે છે.

શું તમે ક્યારેય મૃત્યુ પછી પણ કોઈનું હૃદય ધબકતું સાંભળ્યું છે? તે જ્યાં પણ હોઈ શકે, ભલે ત્યાં કોઈ ભગવાન હોય જેણે તે અવતાર લીધા હોય? પરંતુ ભગવાન શ્રીકૃષ્ણનું હૃદય છે જે સદીઓ પછી પણ ધબકતું હોય છે. એવી એક જગ્યા છે જ્યાં ભગવાન શ્રીકૃષ્ણનું હૃદય હજી ધડકે કરે છે, તો ચાલો તમને જણાવીએ કે તે કયું સ્થળ છે. જ્યાં આજે પણ ભગવાનનું હૃદય ધબકતું હોય છે. ખરેખર દંતકથા અનુસાર જ્યારે ભગવાન શ્રી વિષ્ણુએ દ્વાપર યુગમાં શ્રી કૃષ્ણ તરીકે અવતાર લીધો હતો ત્યારે તે તેમનું માનવ સ્વરૂપ હતું. કાયદા અનુસાર તેમનો અંત પણ નિશ્ચિત હતો.

આવી સ્થિતિમાં મહાભારતના યુદ્ધના 36 વર્ષ પછી શ્રી કૃષ્ણનું અવસાન થયું. જ્યારે પાંડવોએ અંતિમ સંસ્કાર કર્યા ત્યારે આખું શરીર અગ્નિને સમર્પિત હતું, પરંતુ તેનું હૃદય હજી ધબકતું હતું. આગને તેના પર કોઈ અસર થઈ ન હતી અને એક જ્વાળા બળી રહી હતી. પછી પાંડવો આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયા અને કૃષ્ણનું હૃદય પાણીમાં ફેંકી દીધું.

દંતકથામાં કહેવામાં આવ્યું છે કે શ્રી કૃષ્ણનું હૃદય, જે પાણીમાં વહી રહ્યું હતું, તે લોગનું સ્વરૂપ ધારણ કર્યું અને પાણીમાં વહી જતા તે ઓરિસ્સાના બીચ પર પહોંચ્યો. તે જ રાત્રે ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ રાજા ઇન્દ્રદ્યુમ્નાને સ્વપ્નમાં દેખાયા અને કહ્યું કે તેઓ લોગના રૂપમાં બીચ પર સ્થિત છે.

સવારે રાજા જાગતાની સાથે જ તે શ્રી કૃષ્ણ દ્વારા ઉલ્લેખિત સ્થળ પર પહોંચ્યા. આ પછી રાજા ઇન્દ્રદ્યુમ્ના લોગ પર નમ્યા અને તેને પોતાની સાથે લાવ્યા અને તેને જગન્નાથજીની મૂર્તિમાં મૂક્યા. એવું કહેવામાં આવે છે કે રાજા ઇન્દ્રદ્યુમ્નાએ તે લાકડી જેવા હૃદયને જગન્નાથજીની મૂર્તિમાં મૂક્યું છે, તે હજી પણ તે મૂર્તિની અંદર છે અને તે સતત મારતો રહે છે.

આ જ કારણ છે કે જ્યારે દર 12 વર્ષે ભગવાન કૃષ્ણની મૂર્તિ બદલવામાં આવે છે, ત્યારે તે હૃદય પણ નવી મૂર્તિમાં મૂકવામાં આવે છે. મૂર્તિ બદલવાની આ પ્રક્રિયાને નવ-કાલેવર ધાર્મિક વિધિ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.