સ્ત્રી સ્વરૂપ હનુમાનજીની પૂજા કરવામાં આવે છે વિશ્વનું પહેલું એવું અનોખું મંદિર, આ મંદિરમાં દર્શન માત્રથી તમામ ઈચ્છાઓ પૂર્ણ થાય છે…

રામ ભક્ત ભગવાન હનુમાનને સંકટમોચન પણ કહેવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જે ભક્તો ભગવાન હનુમાનને સાચા હૃદયથી યાદ કરે છે, હનુમાનજી તેમની તમામ મુશ્કેલીઓ દૂર કરે છે. દેશમાં ઘણા એવા મંદિરો છે જ્યાં હનુમાનજીની વિવિધ સ્વરૂપે પૂજા કરવામાં આવે છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે દેશમાં એવું પણ એક અનોખું મંદિર છે જ્યાં હનુમાનજીને પુરૂષ તરીકે નહીં પરંતુ સ્ત્રી સ્વરૂપમાં પૂજવામાં આવે છે. હા, છત્તીસગઢના ગિરિજબંધ મંદિરમાં હનુમાનજીના નારી સ્વરૂપની પૂજા કરવામાં આવે છે. આ એકમાત્ર એવું મંદિર છે જ્યાં સંકટમોચન હનુમાન પુરુષના નહિ પણ સ્ત્રીના વેશમાં બેઠા છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ મંદિર ઘણા હજાર વર્ષ જૂનું છે અને ભક્તોને આ મંદિરમાં ઘણી શ્રદ્ધા છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જે પણ અહીં દર્શન માટે આવે છે, હનુમાનજી તેની તમામ મનોકામનાઓ પૂર્ણ કરે છે. ચાલો જાણીએ હનુમાનજીના આ અનોખા મંદિર વિશે…

ગિરિજાબંધ મંદિર રતનપુરમાં છે: હનુમાનજીનું આ અનોખું ગિરિજાબંધ મંદિર બિલાસપુર શહેરથી લગભગ 25 કિમી દૂર રતનપુરમાં આવેલું છે. આ સ્થળે મહામાયા દેવીનું મંદિર અને હનુમાનજીનું મંદિર છે, જેના કારણે રતનપુરને મહામાયા શહેર પણ કહેવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ મંદિર 10 હજાર વર્ષથી વધુ જૂનું છે અને અહીં હનુમાનજીને પુરૂષ તરીકે નહીં પરંતુ સ્ત્રી તરીકે પૂજવામાં આવે છે. એવું કહેવાય છે કે આ મંદિરના નિર્માણ પાછળ એક ખૂબ જ રસપ્રદ દંતકથા છે.

મંદિરના નિર્માણ સાથે સંબંધિત એક દંતકથા છે: દંતકથા અનુસાર આ મંદિર આશરે દસ હજાર વર્ષ પહેલા રતનપુરના રાજા પૃથ્વી દેવજુએ બંધાવ્યું હતું. રાજા હનુમાનજીના પરમ ભક્ત હતા. પરંતુ તે રાજા રક્તપિત્તથી પીડાતો હતો જેના કારણે તે ખૂબ જ પરેશાન હતો. એક દિવસ રાજાએ વિચાર્યું કે તેની સ્થિતિને કારણે, ન તો હું કોઈને સ્પર્શ કરી શકું છું અને ન તો હું કોઈની સાથે લગ્ન કરી શકું છું. આ વિચારીને તે ઊંઘી ગયો અને હનુમાનજી તેને સ્વપ્નમાં દેખાયા. પરંતુ હનુમાનજી રાજાના સ્વપ્નમાં એક મહિલાના રૂપમાં હતા. હનુમાનજીનું સ્વરૂપ દેવી જેવું હતું પણ લંગુર જેવી પૂંછડી હતી. તેણે કાનમાં કોઇલ અને કપાળ પર મુગટ પહેર્યો હતો.

હનુમાનજીના એક હાથમાં લાડુ ભરેલી થાળી હતી અને બીજા હાથમાં રામ મુદ્રા અંકિત હતી. સ્વપ્નમાં હનુમાનજીએ રાજાને કહ્યું કે,”હું તમારી ભક્તિથી ખુશ છું. તમારા દુ:ખ ચોક્કસપણે દૂર થશે.”સ્વપ્નમાં હનુમાનજીએ રાજાને મંદિર બનાવવાનો આદેશ આપ્યો અને મંદિરની પાછળ તળાવ બનાવવાનું પણ કહ્યું. સ્વપ્નમાં હનુમાનજીએ રાજાને કહ્યું,”મંદિરની પાછળ એક તળાવ ખોદીને તેમાં સ્નાન કરવાથી તમારો રોગ મટી જશે.”

આ સ્વપ્ન જોયા બાદ રાજાએ મંદિરનું નિર્માણ શરૂ કર્યું. જ્યારે મંદિરનું કામ પૂર્ણ થવાનું હતું ત્યારે રાજાએ વિચાર્યું કે મંદિરમાં મૂર્તિ ક્યાંથી લાવવી? તે રાત્રે હનુમાનજી ફરી રાજાના સ્વપ્નમાં આવ્યા અને કહ્યું,”મારી મૂર્તિ મહામાયા કુંડમાં રાખવામાં આવી છે. મૂર્તિને પૂલમાંથી બહાર કાઢીને અને તેને મંદિરમાં સ્થાપિત કરો.”રાજાએ હનુમાનજીની સૂચનાનું પાલન કર્યું અને મૂર્તિ મહામાયા કુંડમાંથી બહાર કાઢવામાં આવી. મૂર્તિ બરાબર હતી જેમ રાજાએ તેના સ્વપ્નમાં જોયું હતું.

પૂલમાંથી બહાર કાઢવામાં આવેલી મૂર્તિમાં હનુમાનજીનું સ્વરૂપ એક મહિલા જેવું હતું. રાજાએ સંપૂર્ણ વિધિ સાથે મંદિરમાં મૂર્તિની સ્થાપના કરી. આ પછી રાજાનો રોગ સંપૂર્ણપણે મટી ગયો. તે દિવસથી આ મંદિરમાં હનુમાનજીના નારી સ્વરૂપની પૂજા કરવામાં આવે છે. આ મંદિરમાં મહિલાઓ દ્વારા હનુમાનજીની મૂર્તિ શણગારવામાં આવે છે અને ઘરેણાં પણ પહેરવામાં આવે છે.

અદ્ભુત દક્ષિણ મુખ હનુમાનજીની મૂર્તિ: આ મૂર્તિમાં હનુમાનજીનું મુખ દક્ષિણ દિશા તરફ છે અને ત્યાં પાતાળ લોકનું નિરૂપણ છે. ભગવાન રામ હનુમાનજીના ડાબા ખભા પર અને લક્ષ્મણજી જમણા ખભા પર બિરાજમાન છે. અહિ રાવનને તેના ડાબા પગ નીચે અને કસાઈને તેના જમણા પગ નીચે દફનાવવામાં આવ્યા છે. સાથે જ મૂર્તિમાં હનુમાનજીના એક હાથમાં માળા અને બીજા હાથમાં લાડુ ભરેલી થાળી છે.