શત્રુ પાસે તમારું કામ કરાવવા માટે કરો આચાર્ય ચાણક્યની આ 7 નીતિઓનું પાલન…

આચાર્ય ચાણક્યએ શાસ્ત્રોમાં શત્રુઓ સાથે વ્યવહાર કરવાનું ખૂબ જ આગવું વર્ણન કર્યું છે. દુશ્મન સાથેના સંબંધો અંગે વિચારો આપતા તેમણે ઘણા ઉપાયો આપ્યા છે. આમાંથી આચાર્ય ચાણક્યએ શાસ્ત્રોમાં કહ્યું છે કે જો વ્યક્તિ પોતાનું કામ તેના શત્રુ પાસેથી કરાવવા માંગતો હોય તો તેણે શું કરવું જોઈએ. આચાર્ય ચાણક્યે આને લગતા 7 નિયમો સમજાવ્યા છે. તમારી માહિતી માટે, ચાલો તમને જણાવીએ કે, મહાન વિદ્વાન જેમની નીતિઓ વિશ્વના ઘણા કામો ચલાવે છે. આવા મહાન ચાણક્યએ ઘણા પુસ્તકો લખ્યા છે અને ભવિષ્ય માટે માનવ જીવનને માર્ગદર્શન આપ્યું છે.

આચાર્ય ચાણક્યએ નીતિશાસ્ત્રની સાથે ચાણક્ય સૂત્ર નામનું પુસ્તક લખ્યું. આ પુસ્તકના પહેલા અધ્યાયના 97 માં સૂત્રમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે આપણે 7 રીતે શત્રુ દ્વારા આપણું કામ કરાવી શકીએ છીએ. ચાણક્ય સૂત્રમાં આ નીતિઓને સામ, દામ, દંડ, ભેદ, માયા, ઉપેક્ષા અને ઈન્દ્રજાલ નામ આપવામાં આવ્યા છે. આચાર્ય ચાણક્યએ આ નીતિઓ દ્વારા શત્રુથી પણ માણસને કામ કરાવવા સંબંધિત નિયમો જણાવ્યા છે. ચાલો જાણીએ આચાર્ય ચાણક્યની આ નીતિઓ વિશે.

ચાણક્ય નીતિ સૂત્રની 7 નીતિઓનું વિસ્તરણ

પ્રથમ નીતિ – સમા: આચાર્ય ચાણક્યએ કહ્યું કે વ્યક્તિએ તેના દુશ્મન સાથે સારો વ્યવહાર કરવાનો પ્રયત્ન કરવો જોઈએ, તેની સાથે મીઠા શબ્દોથી વાત કરવી જોઈએ અને દુશ્મન પ્રત્યે ઉદાર વલણ બતાવવું જોઈએ. આ નીતિ દ્વારા માણસ દુશ્મનના વ્યવહારને અનુકૂળ બનાવી શકે છે.

બીજી નીતિ – કિંમત: આચાર્ય ચાણક્યે કહ્યું છે કે જો કોઈ વ્યક્તિ તેના દુશ્મનને પૈસાની લાલચ આપવા માંગે છે, તો તે તેની તરફેણમાં કરી શકે છે. પૈસા આપીને દુશ્મનો દ્વારા તમારું કામ કરાવવું એ ભાવ નીતિ કહેવાય છે.

ત્રીજી નીતિ – સજા આચાર્ય ચાણક્યના મતે જો સામ, ભાવ, નીતિ નિષ્ફળ જાય તો વ્યક્તિએ શિક્ષાની નીતિ અપનાવવી જોઈએ. આ અંતર્ગત, દુશ્મનોના પૈસા છીનવીને, તેને શારીરિક પીડા આપીને તેને નબળા બનાવીને, તેને સજાની નીતિ કહેવામાં આવે છે.

ચોથી નીતિ – ભેદ: ચાણક્યના કહેવા મુજબ, માણસે હંમેશા તેના દુશ્મનથી સજાગ રહેવું જોઈએ, માણસે તેના દુશ્મનની ગુપ્ત વાતો શોધતા રહેવું જોઈએ. દુશ્મનનું રહસ્ય જાણવું, દુશ્મનને પોતાની બાજુએ લેવું એ ભેદભાવ કહેવાય. એકબીજા સાથે દુશ્મનના દુશ્મન સામે લડવાને પણ ભેદની નીતિ કહેવાય છે.

પાંચમી નીતિ – માયા: આચાર્ય ચાણક્યના મતે, વ્યક્તિએ પોતાના દુશ્મનને પૈસાનો લોભ આપવો જોઈએ, જો કોઈ વ્યક્તિને પૈસા જોઈએ તો તે દુશ્મનને છેતરી શકે છે. છેતરવું એ માયા કહેવાય.

છઠી નીતિ – ઉપેક્ષા: આચાર્ય ચાણક્યની આ નીતિ અનુસાર, વ્યક્તિએ દુશ્મનના શુભચિંતકોને પોતાના પક્ષમાં બનાવવું અને મદદને દુશ્મન સુધી ન પહોંચવા દેવી તેને ઉપેક્ષા કહેવાય છે.

સાતમી નીતિ – ઇન્દ્રજાલ: આચાર્ય ચાણક્યએ પોતાના શાસ્ત્રોના આધારે માણસને કહ્યું છે કે, જો સમા, ભાવ, સજા, ભેદ, માયા, ઉપેક્ષા જેવી મનુષ્યની તમામ નીતિઓ નિષ્ફળ જાય તો અંતે માણસે ઈન્દ્રજાલ નીતિ અપનાવવી જોઈએ. આ નીતિ અનુસાર, માણસ તેમની સામે કાવતરા કરીને દુશ્મનોને હરાવી શકે છે. અને તે પોતાનું કામ કરાવી શકે છે. આ નીતિને ઈન્દ્રજાલ નીતિ કહેવામાં આવે છે.