શું તમે જાણો છો ફાટેલી અને જૂની નોટો જે બજારમાં નથી ચાલતી તેનું RBI શું કરે છે, જાણો RBI સંબંધિત કેટલીક જાણકારી…

અમે ઘણા દાયકાઓથી માત્ર સિક્કા અને નોટોથી જ વ્યવહારો કરી રહ્યા છીએ, પરંતુ હવે થોડા વર્ષોથી આ કામ ડિજિટલ પેમેન્ટ દ્વારા પણ કરવામાં આવી રહ્યું છે. જો કે, હજી પણ ઘણા લોકો છે જે રોકડ વ્યવહારો કરવાનું પસંદ કરે છે. આ પ્રક્રિયામાં ઘણીવાર નોટો એકબીજાના હાથમાં આવે છે અને જાય છે, જેના કારણે ઘણી નોટો ફાટી જાય છે.

જો નોટો કામ ન કરે તો તે બેંકમાં જાય છે. ક્યારેક ભીના થયા પછી નોટો બગડી જાય છે. આવી સ્થિતિમાં, લોકો તેને ચલાવવા માટે દુકાનદાર પાસે જાય છે, પરંતુ તે વિકૃત નોટો લેવાનો પણ ઇનકાર કરે છે. પછી તે ફાટેલી નોટોને પેટ્રોલ પંપ પર ચલાવવાનો પ્રયત્ન કરે છે પરંતુ જ્યારે તે ત્યાં નથી ચાલતી ત્યારે તે બેંકમાં ગળાનો હાર જમા કરવા જાય છે. આવી સ્થિતિમાં, આજે અમે તમને આ માહિતી આપીશું કે બેંક આ નોટોનું શું કરે છે?

RBI તેના ગ્રાહકોને આ સુવિધા આપે છે. તમને જણાવી દઈએ કે ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) તેના ગ્રાહકોને જૂની ફાટેલી નોટોના બદલામાં નવી નોટો આપવાની સુવિધા પૂરી પાડે છે અને તે ફાટેલી નોટો ચલણ બહાર છે. રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા પાસે ચલણ બહારની નોટોનો નિકાલ કરવાની અને નવી નોટો બહાર પાડવાની જવાબદારી છે.

માહિતી માટે, અમે તમને જણાવી દઈએ કે આપણા દેશમાં છાપવામાં આવેલી નોટોની સરેરાશ ઉંમર હોય છે, જેની માહિતી આરબીઆઈને પ્રિન્ટિંગ દરમિયાન જ ખબર પડે છે. નોટનું આયુષ્ય પૂર્ણ થયા બાદ, આ વિકૃત થયેલી નોટો વિવિધ બેન્કો દ્વારા એકત્રિત કરવામાં આવે છે અને રિઝર્વ બેંક ઓફ ઇન્ડિયા દ્વારા પરત લેવામાં આવે છે.

આરબીઆઈ વિકૃત નોટોનું શું કરે છે? સૌ પ્રથમ, ફાટેલી નોટોને રિસાયકલ કરવા માટે, તે નાના ટુકડાઓમાં કાપવામાં આવે છે. રિસાયક્લિંગ પછી, તેમાંથી અનેક પ્રકારની પ્રોડક્ટ બનાવવામાં આવે છે, જેમાં મોટાભાગની પ્રોડક્ટ્સ કાગળની હોય છે. છેલ્લે, તેઓ બજારમાંથી વેચાણ માટે લઈ જાય છે.

આરબીઆઈ પાસે અધિકાર છે કે તે 10 હજાર સુધીની નોટો છાપી શકે છે, પરંતુ હવે કેટલી નોટો છાપવાની છે તે માટે આરબીઆઈએ ભારત સરકારની પરવાનગી લેવી પડશે. હાલમાં આપણા દેશમાં 2000, 500, 200, 100, 50, 20, 10, 5, 2 અને 1 રૂપિયાની નોટો બહાર પાડવામાં આવે છે. RBI 1 રૂપિયાની નોટ બહાર પાડે છે.