દિવાળીના એક દિવસ પહેલા એટલે કે કાળી ચૌદશ કેમ મનાવવામાં આવે છે? જાણો શું પૌરાણિક કથા…

દિવાળીની સ્વચ્છતાના દિવસ પસાર કર્યા પછી, નાની દિવાળીના દિવસની સજાવટ અને પોતાની સંભાળ રાખવામાં પસાર થાય છે, તેથી તેને રૂપ ચૌદસ પણ કહેવામાં આવે છે. પરંતુ કાળી ચૌદસ નામ પાછળ ઘણી દંતકથાઓ છે. દિવાળી આવવાનો થોડો સમય છે. પરંતુ તેની તૈયારીઓ દશેરાની આસપાસથી દરેક ઘરમાં શરૂ થાય છે..

આ પાંચ દિવસના તહેવારનો દરેક દિવસ નોંધપાત્ર છે. ભલે તે ધનતેરસ હોય, કાળી ચૌદસ હોય કે અન્ય કોઈ દિવસ હોય. પાંચ દિવસ લાંબો દીપ ઉત્સવ ધનતેરસથી શરૂ થાય છે, જ્યારે કાળી ચૌદસ બીજા દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. જેને નાની દિવાળી પણ કહેવામાં આવે છે. આ દિવસનું પણ ઘણું મહત્વ છે.

કાળી ચૌદસ, રૂપ ચૌદસ અને નાની દિવાળી ત્રણેયનું નામ આ દિવસ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે. એવું માનવામાં આવે છે કે દિવાળીની સ્વચ્છતામાં દિવસ પસાર કર્યા પછી, નાની દિવાળીનો દિવસ સજાવટ અને પોતાની સંભાળ રાખવામાં પસાર થાય છે, તેથી તેને રૂપ ચૌદસ પણ કહેવામાં આવે છે. પરંતુ કાળી ચૌદસ નામ પાછળ ઘણી દંતકથાઓ છે.

નરકાસુરની હત્યા: એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે ભગવાન કૃષ્ણએ રાક્ષસ નરકાસુરનો વધ કર્યો હતો. તેથી જ તેને નરક ચૌદસ કહેવાયું. તેને મુક્તિનો તહેવાર પણ માનવામાં આવે છે. નરકાસુર રાક્ષસ દેવી દેવતાઓ અને મનુષ્યોને ખૂબ મુશ્કેલીમાં મૂકતો હતો. શ્રીમદ ભાગવતના જણાવ્યા મુજબ, નરકાસુરે માત્ર દેવોનો જ દમ તોડ્યો ન હતો પણ 16 હજાર સ્ત્રીઓને બંદી બનાવી રાખી હતી.

ત્રણેય જગત તેના અત્યાચારથી પરેશાન હતા. જ્યારે કોઈ ઉકેલ ન મળ્યો ત્યારે દેવોએ શ્રીકૃષ્ણનો આશ્રય લેવાનું યોગ્ય માન્યું. દેવો અને દેવતાઓએ ભગવાનને અપીલ કરી કે નરકાસુરનો વધ કરો અને ત્રણેય જગતને તેના અત્યાચારમાંથી મુક્ત કરો.

નરકાસુરનો શાપ: એવું પણ માનવામાં આવે છે કે નરકાસુરને શ્રાપ આપવામાં આવ્યો હતો કે માત્ર એક સ્ત્રીને કારણે તેની હત્યા કરવામાં આવશે. આવી સ્થિતિમાં ભગવાન શ્રીકૃષ્ણએ તેમની પત્ની સત્યભામાની મદદ લીધી. તેમને તેમના સારથિ બનાવ્યા. અને નરકાસુરનો વધ કર્યો.

આમ ભગવાન કૃષ્ણએ હજારો સ્ત્રીઓને નરકાસુરની કેદમાંથી મુક્ત કરી. આમાંની ઘણી સ્ત્રીઓ એવી હતી કે તેમના પરિવારજનોની હત્યા નરકાસુર દ્વારા કરવામાં આવી હતી. આવી નિરાધાર મહિલાઓ સમાજમાં સંપૂર્ણ સન્માન સાથે જીવી શકે છે, તેથી ભગવાને 16,000 મહિલાઓને તેમના નામે રક્ષાસૂત્ર આપ્યા, જેથી આ મહિલાઓને સમગ્ર આર્યવૃતમાં શ્રી કૃષ્ણની પત્નીઓની જેમ આદર મળી શકે.

યમ અને બજરંગબલીની પૂજા: નાની દિવાળીના દિવસે સમગ્ર ઘરમાં દીવા પ્રગટાવવામાં આવે છે. આ દિવસે યમરાજ અને બજરંગ બલીની પણ વિશેષ પૂજા કરવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે યમના ઉપાસકો યાતનાઓથી અને નરકમાં અકાળ મૃત્યુના ભયથી મુક્તિ મેળવે છે.