જગતનો તાત એટલે ભગવાન વિષ્ણુનું એક એવું મંદિર જ્યાં ભગવાન વિષ્ણુ વર્ષોથી પ્રાકૃતિક પાણી પર સૂઈ રહ્યા છે. જોવો આ મંદિર ક્યાં આવેલું છે?

હિન્દુ ધર્મમાં ભગવાન વિષ્ણુ ત્રિદેવો સહિત આદિ પંચ-દેવતાઓમાં આગવું સ્થાન ધરાવે છે. આવી સ્થિતિમાં ભગવાન વિષ્ણુના મંદિરો દેશ-વિદેશમાં ઘણી જગ્યાએ જોવા મળે છે. બીજી બાજુ સાપ્તાહિક દિવસોમાં ગુરુવાર એટલે કે ગુરુવાર ભગવાન વિષ્ણુનો દિવસ માનવામાં આવે છે.

આજે ગુરુવારે અમે તમને ભગવાન વિષ્ણુના આવા જ એક મંદિર વિશે જણાવી રહ્યા છીએ. જે ફક્ત આશ્ચર્યજનક જ નથી, પરંતુ અહીં ભગવાન વિષ્ણુની મૂર્તિ વર્ષોથી તળાવમાં સૂઈ રહી છે.

આજે આપણે જે મંદિરની વાત કરી રહ્યા છીએ તે નેપાળના કાઠમંડુથી 8 કિલોમીટર દૂર શિવપુરી ટેકરીની તળેટીમાં સ્થિત છે. આ ભગવાન વિષ્ણુનું મંદિર છે. મંદિરનું નામ બુદાનિકંઠા છે. મંદિર વિશે એવી વાર્તા છે કે આ મંદિર શાહી પરિવારના લોકો દ્વારા શાપિત છે. શાપના ડરને કારણે, શાહી પરિવારના લોકો આ મંદિરમાં જતા નથી.

એવું કહેવામાં આવે છે કે અહીંના રાજવી પરિવારને શાપ મળ્યો હતો. આ મુજબ જો રાજવી પરિવારના કોઈ પણ સભ્ય મંદિરમાં સ્થાપિત મૂર્તિના દર્શન કરશે તો તે મરી જશે. આ શ્રાપને કારણે,શાહી પરિવારના લોકો મંદિરમાં સ્થાપિત મૂર્તિની પૂજા કરતા નથી. રાજવી પરિવાર પર મળેલા શ્રાપને કારણે રાજવી પરિવારનો કોઈ સભ્ય બુદાનિકાંઠા મંદિરમાં નથી જતો.

પરંતુ મંદિરમાં સ્થાપિત ભગવાન વિષ્ણુની મૂર્તિની પ્રતિકૃતિ તૈયાર કરવામાં આવી હતી. આ પ્રતિકૃતિ તૈયાર કરવામાં આવી હતી જેથી રાજ પરિવારના લોકો આ મૂર્તિની પૂજા કરી શકે. બુદાનીકાંઠામાં શ્રીહરીને પાણીના કુદરતી ઝરણા ઉપર 11 સાપની સર્પાકાર કોઇલમાં બેઠા છે. દંતકથા છે કે આ મૂર્તિ કામ કરતી વખતે ખેડૂત દ્વારા મળી હતી. આ મૂર્તિની લંબાઈ 5 મીટર છે. મૂર્તિ સ્થાપિત થયેલ તળાવની લંબાઈ 13 મીટર છે. મૂર્તિમાં વિષ્ણુના પગ એકબીજાની ઉપર મૂકવામાં આવ્યા છે. તે જ સમયે, સર્પના 11 વડાઓ ભગવાન વિષ્ણુની છત્રીઓ તરીકે સ્થિત છે.

દંતકથા અનુસાર સમુદ્ર મંથન દરમિયાન ઝેર બહાર આવ્યું હતું, તેથી વિશ્વને વિનાશથી બચાવવા માટે શિવે તેને તેના ગળામાં લીધૂ. તેના કારણે તેનું ગળું વાદળી થઈ ગયું. આ ઝેરને લીધે જ્યારે શિવનું ગળું બળવા લાગ્યું ત્યારે તે ઉત્તરની સીમમાં પ્રવેશ કર્યો. તે જ દિશામાં તળાવ બનાવવા માટે તેણે ત્રિશૂળથી પર્વત ત્રાટક્યો જેણે તળાવ બનાવ્યું.

એવું માનવામાં આવે છે કે તેણે આ તળાવના પાણીથી પોતાની તરસ છીપાવી હતી. કળિયુગમાં નેપાળનું તળાવ ગોસાળકુંડ તરીકે ઓળખાય છે. એવું કહેવામાં આવે છે કે બુદાનિકંઠા મંદિરના પાણીનો ઉદભવ આ ગોસાળકુંડમાંથી થયો છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ઓગસ્ટ મહિનામાં વાર્ષિક શિવ પર્વ દરમિયાન મંદિરમાં આ તળાવની તળિયે પણ શિવની છબી જોવા મળે છે.